Beyaz Saray’dan yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Biden ile Şi, ikili, bölgesel ve global sorunlara ait “yapıcı ve samimi” bir görüşme gerçekleştirdi.
Geçen yıl kasımda California’da gerçekleştirilen görüşmede ele alınan hususların takibinin de yapıldığı belirtilen görüşmede, iki önder, ordular ortasındaki işbirliği, uyuşturucuyla uğraş, yapay zeka ile ilgili bahisler ve iklim değişikliği üzere birçok başlığı kıymetlendirdi.
Biden, Şi’ye, Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın değerini hatırlatırken, Güney Çin Denizi’nde de hür seyrüseferin ve hukukun üstünlüğü unsurlarının korunması gerektiğini lisana getirdi.
Görüşmede, Biden, Çin’in Rusya’nın savunma sanayisi altyapısına sağladığı katkıya ve bunun Avrupa’ya ve transatlantik güvenliğe olumsuz yansımalarına dair kaygılarını aktardı.
Biden, ABD ile Çin ortasındaki ticari rekabette Pekin’in uyguladığını savunduğu “adil olmayan ticari uygulamaları” da gündeme getirdi ve bunun Amerikalı emekçilere ve çiftçilere ziyan verdiğini savundu.
İki önder ortasındaki yapan irtibatın devamının kıymetli olduğunu vurgulayan Biden, üst seviye diplomatik münasebetlerin sorumlu formda sürdürülmesi eforlarından memnuniyet duyduklarını kaydetti.
“İKİ BÜYÜK ÜLKE BAĞLARINI KOPARMAMALI”
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre de ABD Başkanı Biden’ın isteğiyle yapılan görüşmede, iki başkan, “Çin-ABD alakaları ve ortak ilgi konularında” görüş alışverişinde bulundu.
Çin Devlet Başkanı Şi, Biden ile Kasım 2023’te San Francisco’da yaptıkları görüşmenin geleceğe odaklı bir vizyon açtığını, Çin-ABD bağlarının istikrara kavuşmaya başladığını ve bunun her iki ülkenin halkları ve milletlerarası toplum tarafından olumlu karşılandığını, bu ortada münasebetlerde olumsuz etkenlerin de büyümeye devam ettiğini belirtti.
“Stratejik algılama” sıkıntısının Çin-ABD bağlarındaki meselelerin temelinde yer aldığı, bunun birinci düğmesi yanlış iliklenen bir gömleğin öteki düğmelerin de yanlış olmasına benzediğini belirten Şi, “Çin ve ABD üzere iki büyük ülke bağlarını koparmamalı, birbirlerine sırtını dönmemeli ve de çatışma ve cepheleşme içine girmemeli. İki ülke birbirine hürmet göstermeli, barış içinde bir ortada var olmalı ve kazan-kazan işbirliğini hedeflemeli.” tabirini kullandı.
Şi, 2024’te münasebetlere bu üç ülkenin yol göstermesi gerektiğini, barışın, istikrarın ve inancın korunarak diyaloğun güçlendirilmesi, provokatif nitelikte olaylardan ve çizgiyi aşan hallerden kaçınılması ve milletlerarası alakalarda eşgüdümün sorumluluk anlayışı içinde artırılması gerektiğini vurguladı.
“TAYVAN SORUNU KIRMIZI ÇİZGİ”
Tayvan sorunun, Çin-ABD bağlantılarının “aşılmaması gereken birinci kırmızı çizgisi” olduğunun altını çizen Şi, “Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik ayrılıkçı faaliyetler ve bunların dışarıdan cesaretlendirilmesi ve desteklenmesi karşısında elimiz bağlı bekleyemeyiz.” açıklamasını yaptı.
Şi, ABD Başkanı Biden’a Tayvan’ın bağımsızlığını desteklememe taahhüdünü somut aksiyonlarla ortaya koyma davetinde bulundu.
ABD’nin Çin’in ticaret ve teknoloji alanında gelişimini baskılamak üzere tedbirler aldığına, her geçen gün daha fazla Çinli şirketi yaptırım listesine dahil ettiğine dikkati çeken Çin lideri, şunları kaydetti:
“Bu, ‘riskleri gidermek’ değil, yeni riskler yaratmaktır. Şayet ABD, karşılıklı yarara dayalı işbirliğini hedefliyor, Çin’in kalkınmasından hissesini almak istiyorsa Çin’in kapısı hep açık olacaktır. Ancak Çin’in teknolojik gelişimini bastırmak ve yasal kalkınma hakkından mahrum bırakmak istiyorsa Çin bunu oturup izlemeyecektir.”
GÖRÜŞMEDE UKRAYNA KRİZİ DE ELE ALINDI
İki başkan, diplomatik, ekonomik, mali, ticari ve öbür alanlardaki istişare sistemlerinin ve iki ülke orduları ortasındaki bağlantının, uyuşturucuyla çaba, yapay zeka, iklim değişikliği alanlarındaki diyalog ve işbirliğinin sürdürülmesi, halklar ortasındaki temaslar ile milletlerarası ve bölgesel hususlardaki irtibatın artırılması için adımlar atılmasında mutabık kaldı.
Şi ve Biden, Ukrayna krizi, Kore Yarımadası’ndaki duruma dair görüş alışverişinde bulundu.
Çin lideri, görüşmede, ülkesinin Hong Kong, insan hakları, Güney Çin Denizi ve öbür sıkıntılardaki tavrını da aktardı.